Column: Circulair circus

Column door Jeroen Junte | DesignDigger.nl 

Te lang hebben wij Moeder Aarde voor lief genomen. De diepe littekens liggen overal in het landschap, van de verzakkende bodem in Groningen tot de mergel-afgravingen in Limburg. En dat is dan alleen nog maar Nederland. Dat moet anders. En het kán ook anders. Neem Klaaiklút in het Bio Art Lab. Dit is onderzoek naar het natuurlijk verven van textiel met lokale klei uit Friesland. Door de verborgen, diepe kleuren van het landschap te verwerken in alledaagse producten als een dekbedovertrek of gordijnen, moet onze band met het landschap worden versterkt.

Dat is precies wat ook de Nederlands-Italiaanse ontwerper Steffie de Gaetano van Foundation We Are beoogt met haar oogstrelende fotoprints Permeance. In een abstracte kleurencompositie maakt zij de bodemverontreiniging van de lokale Brabantse rivier De Dommel zichtbaar. Na meer dan een eeuw lozingen van lokale ertssmelterijen, is de rivierbodem zwaar vervuild. Datzelfde cadmium en zink gebruik De Gaetano voor haar prachtige prints – schoonheid is tenslotte een krachtig wapen tegen lelijkheid en viezigheid.

Overal op DDW buigen ontwerpers zich over de meest rudimentaire grondstof: de grond zelf. Het Van Slib naar Tegel project van ontwerpers Lotte de Raadt & Kirstie van Noort onderzoekt de toepassing van ijzerslib, een natuurlijk restproduct van waterwinning, in keramische producten. Voor een Pompgebouw van Brabant Water wordt met Koninklijke Tichelaar Makkum gewerkt aan een wand van 10.000 tegels waarin meer dan duizend liters ijzerslib is verwerkt. Design als herstelbetaling voor wat de aarde is aangedaan.

Niet alleen klei, modder of slib maar ook schimmels, eieren en ander voedselafval zijn gebruikt om The Exploded View Beyond Building te bouwen. En algen, zeewier, kurk en nog 100 van deze circulair en biobased grondstoffen. Als een baken van hoop en vooruitgang staat dit levensgrote huis midden op Strijp-S, dat dit jaar nog meer dan andere jaren het onbetwiste middelpunt is van DDW. En daarvan is deze duurzame explosie van materiaalinnovatie weer het onbetwiste middelpunt.

Dit huis is eigenlijk meer een bibliotheek om doorheen te dwalen – precies zoals DDW-ambassadeur Floris Alkemade al voorstelde met zijn labyrint. De zoektocht naar een samenleving die niet is gebaseerd op altijd maar méér, is ook leuk en spannend, waarbij de zintuigen worden geprikkeld. Overal zijn materialen om te bekijken, voelen en ruiken. Spiegelglad bamboefineer of een ruwe vloer van gerecyclede baksteen. Sfeervol lampen van bacteriologisch folie of de aardse tinten van riet. De geur van planten en hout. Ook komen diverse bouwtechnieken aan bod – van 3D-printen tot Japanse timmerverbindingen. De kamers en materialen zijn bovendien voorzien van een QR-code, zodat je meer te weten kunt komen.

Zo komt alles waar deze DDW over gaat langs The Exploded View Beyond Building. Hoe wij moeten zoeken naar een meer symbiotische omgang met de aarde? Check. Hoe we met een meer humane en natuur-inclusieve manier van wonen een antidode voor digitalisering en algoritmes kunnen vinden? Ook check (neem alleen al die zware houtgeuren). Meer transparantie en eerlijkheid? Double check! Zelfs het hara hachi bu-principe van 80 procent is ook is genoeg is terug te vinden in dit huis dat niet is gebouwd voor de eeuwigheid maar in een voortdurende cyclus kan worden hergebruikt o0f teruggegeven aan de aarde. Het huis kan bovendien eenvoudig worden op- en afgebouwd of worden verplaatst of uitgebreid.