DDW20 Ambassadeur: Lidewij Edelkoort

Toen Lidewij Edelkoort vorig jaar werd gevraagd als een van de drie ambassadeurs van DDW20 zei ze: "Ik denk dat het belangrijk is om de lokale designgemeenschap te verbinden aan de internationale designgemeenschap en meer saamhorigheid te creëren. Er zijn al zoveel goede dingen, we hoeven niet zoveel te doen." Over dat laatste zegt ze nu: “Niemand wist toen…”

Intussen heeft Lidewij als ambassadeur van DDW verre van stilgezeten. Ze cureerde diverse exposities en lanceerde zaterdag 24 oktober het World Hope Forum dat de wereldwijde design community bijeenbrengt. “Op een rare manier is het goed dat er een stop is, al doet het velen ontzettend veel pijn”, zegt ze, uiteraard refererend aan de pandemie. Uit de reset komen nieuwe vormen voort, onafhankelijke ontwerpers willen niet meer doorgaan met een in één week gepropte Salone del Mobile in Milaan of een DDW met evenzovele ontwerpers als bezoekers. De smaak is hen ontnomen. Dutch Design Foundation kan hier een draai aan geven door een minder commerciële, kleinere route te organiseren met meer aandacht en inhoud. Misschien komt er wel een herfst- of winter-DDW”, zegt de curator, voormalig directeur van Design Academy Eindhoven (1998–2008), trendforcaster en voormalig decaan van hybrid design studies en oprichter van de MFA Textiles Masters van Parsons in New York. Dat er voor elke nieuw gelanceerde auto, horloge of smart phone tijdens de Salone een installatie van een paar miljoen euro werd gebouwd, is echt niet meer van deze tijd. En ook de egocentrische ontwerpers treden minder op de voorgrond.

Wat wel van deze tijd is, is samenwerken. Ontwerpers leren meer van elkaar, lopen stage bij elkaar, delen kennis via workshops, rondetafelgesprekken en op vrije opleidingen. De industrie ligt plat, dus nemen ontwerpers het initiatief om zelf hun kleinere series te produceren.
 

Met je neus in de boter

Lidewij Edelkoort is ondanks dat we voor enorme wereldproblemen staan waarbij de hele keten is verstoord, een optimist. Ze ziet dat er over de hele linie solidariteit ontstaat, dat er vele goede initiatieven worden geboren, ze heeft vertrouwen. “Als jonge ontwerper val je met je neus in de boter”, zegt ze zelfs. “Oude wetten en regels gelden niet meer, juist deze generatie kan een draai aan de toekomst geven, voor grondige verandering zorgen. En dat gebeurt al bewust; maatschappelijke betrokkenheid, circulariteit, duurzaamheid, ecologie, het zit al gebakken in de beestjes.”

Platteland

Nu we ‘the age of the amateur’ beleven waarin wij onze creativiteit aanspreken om zelfredzamer te worden, en iedereen begint te bakken, te timmeren en muziek te maken, gaan designers (niet-amateurs) meer dingen ontwerpen met wat voorhanden is en ligt de focus op het platteland. Ze zei het tegen haar studenten in New York: “Ga naar kleinere steden, naar het platteland. Zoek een plek waar je tot rust komt, jezelf kunt heruitvinden, waar je je als ontwerpers kunt hergroeperen. Ga maken, lesgeven, samenwerken. Tijdens de lockdown zijn mijn studenten inventief en creatief. Ze kunnen met takken een weefgetouw maken, wol komt van lokale schapen, verf van de bessen en wortels. Er ontstaat een betere balans. Ook komen er kleinschaliger events, want in de grote steden is er teveel; het is zo over de top dat niemand meer met aandacht kan kijken.” Dat betekent volgens Lidewij Edelkoort niet dat we niet meer moeten consumeren en geen mooie dingen meer zullen maken en kopen. “Schoonheid is ook zeer belangrijk voor de ziel, functie en functieloos kan naast elkaar bestaan. We moeten alleen werken aan betere manieren van produceren en het in toom houden van de productie.”

Op het platteland wordt het bewustzijn om op een betere manier met gewassen en grondstoffen om te gaan ook steeds sterker door op een gezonde manier de aarde te laten uitrusten en op kleinere schaal te produceren. Ook al worden er in de mode-industrie miljoenen kledingstukken te veel geproduceerd, zijn er pionierende modebedrijven die zich al bemoeien met de bosbouw bij het leveren van hun materiaal. Zo werkt duurzaam modemerk Stella McCartney samen met bosbeheer zodat het bedrijf precies weet dat hun viscose van een duurzaam beheerd bos komt.

Plek aan tafel

Maar ontwerpers hebben vaak geen stem, creatieven worden geleefd en uitgebuit door marketingafdelingen en het management van bedrijven, zegt Lidewij licht verontrust. “We moeten het bedrijfsleven meer humaniseren en stroomlijnen”, vindt ze, “en beter luisteren naar de ontwerpers die het vaak juist aan het rechte eind hebben. En dus moeten ze vaker een plek aan de tafel krijgen.” Die woorden zet de ambassadeur van DDW20 kracht bij door het wereldwijde World Hope Forum op te richten. Een soort tegenhanger van het World Economic Forum in Davos, dat toegankelijk is voor iedereen en zaterdag 24 oktober via Zoom met internationaal succes werd gelanceerd. 

Deze nieuwe community van creatieven is gericht op de nieuwe wereld die na de coronapandemie moet gaan ontstaan: een eerlijke, duurzame wereld met aandacht voor de maatschappelijke, economische en milieubelastende effecten van onze manier van leven. Lidewij is betrokken bij de programmering en Petra Jansen van Social Label is haar ambassadeur vanuit Nederland. Dat er een enorme behoefte aan is, blijkt al uit bijna tweeduizend aanmeldingen uit de hele wereld. Met Zoom is er geen grens aan je bereik. Zo kunnen wij online lezingen volgen over allerlei interessante onderwerpen, concepten en scenario’s die gaan over kennisdelen, innovatie, andere manieren van produceren en verkopen, etc. Zo sprak Rodney Lam, meervoudig ondernemer en medeoprichter van Daily Paper over zijn inclusieve management is ontwerper Tord Boontje een speciale gast die het over zijn Do-It-Together (DIT) manier van ontwerpen van meubels had. Zodra het weer kan, is het de bedoeling dat er een keer per jaar een langer fysiek congres komt.

“Eigenlijk is het luisteren naar wat er allemaal al gebeurt, maar nu is eindelijk alle versnipperde informatie gebundeld”, legt Lidewij uit. WHF moet jonge creatieven inspireren, uitdagen en aanzetten tot het vinden van oplossingen en als een katalysator dienen voor meer gezamenlijke uitwisselingen en initiatieven”, zegt ze. Zij heeft daarbij het vermogen van de creatieve geest hoog zitten. “Als je creatief bent opgegroeid en opgevoed ken je geen angst. Je kunt je namelijk uit elke situatie redden en elk probleem aanpakken door iets te ontwerpen. Je beschikt over improvisatievermogen, iets dat eigenlijk ieder kind zou moeten leren in elke maatschappij.”

Bekijk Lidewij's DDW20 deelnames: New Melancholy in het Van Abbemuseum, New Melancholy bij Kazerne | Home of Design, World Hope Forum, BOEKen DELEN bij Van Abbehuis.