What If Lab | 'I'm in', een gouden ticket voor iedereen

Binnen het programma What If Lab koppelt VNG Realisatie ontwerpers aan vragen waar gemeenten mee worstelen. Het idee is om een concept te ontwikkelen op kleine schaal, en dat dat later in meerdere gemeente kan worden toegepast. De kleine schaal voor morgenmakers heet Hoeksche Waard, een eiland onder de rook van Rotterdam. Nu nog 5 gemeenten, zo’n 17 kerkdorpen, maar vanaf 1 januari 2019 één gemeente Hoeksche Waard. Het zijn de inwoners die een straat, buurt, wijk of dorp maken tot wat het is. Hun bedrijven, clubs, activiteiten en maatschappelijke betrokkenheid zorgen voor een hechtere samenleving. Hoe zorg je dat die initiatieven ruimte krijgen? En hoe zorg je dat iedereen mee kan doen? Oftewel: hoe ontwerp je een proces dat in- en uitsluiting tegengaat. Deze kwestie werd ingestuurd door Rien Smits, een medewerker van een van de huidige gemeenten.

I’m In

Het antwoord van morgenmakers: I’m In, een kickstarter voor nieuwe verbindingen. Het bestaat uit een digitaal platform, een activiteitenprogramma en - als onderscheidend ingrediënt - een gouden ticket voor iedereen.

Iedereen krijgt een gouden ticket, en een eigen code. Daarmee kun je dingen winnen, maar ook meepraten, iets voor een ander doen of naar een (bestaand) event gaan. Door de willekeur van codes krijg je steeds verrassende, gemixte groepen, creëer je onverwachte ontmoetingen en leg je nieuwe links, dwars door bestaande structuren heen. Met een ticket ben je ergens welkom waar je anders niet naartoe gaat. Zoals de jury in juli bij de eerste pitch van morgenmakers al zei: ‘Het ticket is anders, trekt inwoners naar de echte wereld, is speels en verleidelijk. En het is de sleutel naar nieuwe verbindingen en over grenzen heen leren kijken.’

Het ticketprogramma, maar zeker ook andere initiatieven, worden geplaatst op een digitaal platform. morgenmakers slaat hiervoor de handen ineen met Voor Een Mooie Stad, een initiatief van twee inwoners uit Hoorn. Zij bouwden een succesvol digitaal platform waar mensen initiatieven kunnen starten, medestanders zoeken, andere helpen, en zo samen bouwen aan de gemeente.

Inspiratie kwam van een filmpje van de Deense televisie. We hebben meer gemeen met elkaar dan we vaak denken, dwars door bestaande groepen en structuren heen.

Bijschaven en aanpassen

Ontwerpen is een proces van steeds weer omdraaien, bijschaven, uitzoomen en weer klein maken. morgenmakers heeft daarvoor veel gesprekken gevoerd en is vooral het veld in gegaan. Ontwerpen voor mensen betekent dat je moet weten wat hen beweegt.  Om een goed beeld te krijgen van Hoeksche Waard, ging morgenmakers op veldonderzoek.

Pop-up lab in Hoeksche Waard

De ontwerpers van morgenmakers plaatsten hun pop-up lab op drukbezochte plekken in de kernen van Hoeksche Waard, zoals op de markt in Oud-Beijerland, de jaarlijkse feestweek in ‘s Gravendeel en bij de supermarkt in Klaaswaal. Tientallen voorbijgangers vertelden over waar ze trots op zijn, hoe ze anderen ontmoeten, en of ze zich bijvoorbeeld wel eens buitengesloten voelen. Ook spraken de ontwerpers wat uitgebreider met een aantal ‘sleutelfiguren’ die veel lijntjes hebben in Hoeksche Waard.

De oogst aan verhalen was rijk. De eigenaar van de Spar in Piershil bleek bijvoorbeeld heel veel voor en in het dorp te organiseren. Een gezellig echtpaar vertelde hoe ze elke maand een etentje organiseren voor eenzame ouderen, maar hoe ze door tekort aan vrijwilligers een wachtlijst hebben moeten aanleggen. Een ondernemer in een ander dorp zette een taxi-service op met een elektrisch autootje. Een vrouw vertelde dat zij zich niet welkom voelde bij activiteiten in haar eigen dorp. En echt iedereen klaagde dat er niks georganiseerd wordt voor jongeren.

Testavond met bewoners

De bestaande structuren in Hoeksche Waard zijn sterk en stug. Er zijn veel initiatieven, maar lang niet iedereen voelt zich even welkom. Dat wordt bevestigd bij een testavond die morgenmakers later organiseert. “Samenwerking is hier gewaagd”, zegt een van de aanwezigen. Een ander: “We hebben zo’n mooi sociaal systeem, maar er zijn zoveel mensen die tussen wal en schip vallen.”

Toch zien de deelnemers, die met een gouden ticket zijn uitgenodigd, vooral kansen. En zijn de reacties op I’m In enthousiast. “Dat ticket, daar wordt je nieuwsgierig van. Maak het ook groots en goud!” Lachend:“Hee mam, heb je dat gouden ticket in de bus gezien? Nou dan ga je dus echt wel even snel kijken!” Na afloop is de sfeer opgetogen: In Hoeksche Waard staan al in ieder geval inwoners klaar om mee aan de slag te gaan om te onderzoeken hoe I’m In kan gaan werken.

Van prototype naar pilot

Tijdens de Dutch Design Week is het prototype van I’m In te zien in de stand van VNG Realisatie in het Klokgebouw. De nieuw te vormen gemeente Hoeksche Waard is enthousiast over I’m In. Inmiddels heeft de gemeente de ontwerpers van morgenmakers gevraagd om een pilot op te zetten in de gemeente voor 2019. Het liefst zien we dit in meerdere, verschillende gemeenten. Want hoe zou dit werken in bijvoorbeeld een wijk van een stad of binnen een dorp met één kern? Hoe dan ook: I’m In!